Zaječarski bastioni okružuju grad Zaječar. Bili su raspoređeni tako da su činili prsten oko grada, praveći bedem koji je služio u vojnim bitkama i odbranama grada. Ima ih osam – Istočna Kraljevica, Parajankul, Zapadna Kraljevica, Kravarnik, Koilova čuka, Vlaško brdo, Plandište i Šontolovo.
Ovi bastioni su nakon Drugog svetskog rata bili zaboravljeni i prepušteni zubu vremena i za njih se gotovo do skoro nije ni znalo. Zahvaljujući volonterima iz Zaječara, iz “OPSD Dragan Radosavljević“, poslednjih godina su oživeli , ali se ne nalaze pod zaštitom Zavoda za zaštitu spomenika kulture, pa izvora o svakodnevnom životu na ovim utvrđenjima, kao i izgradnji istih ima jako malo. Volonteri veruju da postoji i još nekoliko neotkrivenih.
Njihova izgradnja započela je 1892/1893. godine, a ceo fortifikacioni sistem od osam utvrđenja završen je do početka Balkanskih ratova 1912/1913. godine. Smatra se da je u ratu sa Bugarskom 1913. god, bugarska vojska znajući za bastionski pojas oko grada odustala od napada na Zaječar i izabrala daleko nepovoljniji pravac preko Kadibogaza, nakon čega su prodrli u Timočku dolinu, zauzeli Novi Han, a zatim i Knjaževac. U ratovima od 1914-1918. bastioni nisu imali priliku da pokažu svoju odbrambenu snagu.
Zaječarski bastioni ujedno su i deo bastionske transverzale koja obuhvata 11 kontrolnih tačaka. Nećemo biti u prilici da ih obiđemo sve, ali svako sebi može obezbediti dnevnik transverzale gde će se na svakoj tački nalaziti pečati za overu. Svako ko nekom sledećom prilikom
dođe i dostavi na uvid popunjen dnevnik dobija od domaćina iz “OPSD Dragan Radosavljević“ (http://www.opsddraganradosavljevic.rs/) diplomu i značku.
Pored osam bastiona transverzalu još sačinjavaju Feliks Romuliana, HE Gamzigrad i lokalitet Vlaški do. 
Od domaćina iz ovog društva saznaćemo na licu mesta nešto više o svakom od ovih utvrđenja.
Dođite da zajedno obiđemo ove jedinstvene spomenike istorije.
Subota 24. 10.2018.
Polazak: sa parkinga novobeogradske Arene iz Bulevara Zorana Đinđića u 7 časova. Po dolasku u Zaječar prvo ćemo posetiti utvrđenje Istočna Kraljevica (205 m), koje je ujedno i KT1. Ono je podignuto 1893. godine i spada u najmanje utvrđenje od svih. Zatim nastavljamo do utvrđenja Parajankul na KT2 (312 m). Podignuto 1893. godine u vreme jedine posete kralja Aleksandra Prvog Obrenovića Grljanu. Kombinovanog je artiljerijsko-pešadijskog tipa. Pešačenje nastavljamo ka KT3, do utvrđenja Zapadna Kraljevica (250 m). Štitilo je južne obode grada, sagrađeno takođe 1893. godine. Time završavamo pešačenje za taj dan, a preći ćemo oko 9 kilometara.
Smeštamo se u hotelu u Gamzigradskoj banji, gde ćemo na raspolaganju imati dvokrevetne, trokrevetne i četvorokrevetne sobe, kao i banjski bazen.
Nedelja 25.10.2018.
U hotelu imaćemo i doručak, nakon čega oko 8 časova polazimo na pešačenje – preći ćemo 16,5 km. Vozilom dolazimo do sela Veliki Izvor odakle krećemo. To je KT9 i utvrđenje na Plandištu koje je činilo istočnu odbranu grada, izgrađeno 1892/1893, posvećeno je Hajduk Veljku, a na vojničkoj česmi u blizini stoji natpis „Srbija izginulim sinovima 1876-1885“. Nastavljamo do KT10, utvrđenja Šontalovo. Ovo utvrđenje posedovalo je snabdevanje vodom iz sopstvenog bunara. Poslednja tačka je KT 11, Vlaški do, izuzetan lokalitet na 6 km od Zaječara. Predstavlja neobičan spoj prirodnih lepota i predela od istorijskog značaja. Baš na ovom mestu nekada se nalazila prva stanica Belgijske pruge. U 19. veku grupa belgijskih preduzetnika naselila se na području istočne Srbije i uložila kapital u rudnike.Da bi proizvode prevozili do Dunava trebali su im pruga i pristanište, tako da je 18.10.1888. godine izgrađena prva industrijska pruga u Srbiji – i to svega 4 godine nakon izgradnje prve pruge u našoj zemlji. Ova pruga – poznata pod nazivom Belgijska pruga – bila je dugačka 82 km. Podignut je i spomenik prvoj stanici Belgijske pruge, a u blizini se nalazi i šumska crkva svetog Jovana , za koju se veruje da je izgrađena na ostacima crkve iz vizantijskog perioda, pored koje je se nekada nalazila rimska kovnica novca. Sa vidikovca „Krst“ pruža se neverovatan panoramski pogled na Zaječar i planine koje ga okružuju. Nedaleko se nalazi i kanjon Prlitske reke sa vodopadom. Ceo kraj obiluje i pećinama od kojih je najpoznatija Barbaroš.
U 17 časova polazimo ka Beogradu. Sa usputnim pauzama dolazak u Beograd je predviđen za najkasnije do 10 sati.
Oprema: Cipele, voda, zaštita od kiše, čeona lampa
Dokumenta: planinarska knjižica sa plaćenom članarinom za 2018. godinu
Cena: 3500 din
U cenu akcije uključeno: prevoz iznajmljenim vozilom, putariname, noćenje u hotelu u Gamzigradskoj banji sa korišćenjem bazena i doručkom, noćenje i troškovi ishrane vozača, usluge lokalnog vodiča, organizacioni troškovi.
U cenu akcije ne ulazi: Dnevnik transverzale ( ko želi, cena je 250 dinara). Potrebno je poneti svoje jastuče za pečat.
Vodič: Bojan Jelić 064/031-0146, bokijelic3@gmail.com
Prijave uz uplatu pune cene od 3500 din , svakog četvrtka od 19-20 časova u prostorijama PK Radnički, Vojvode Šupljikca 31, Crveni Krst, ili post-net uplatom. U slučaju odustajanja pronaći zamenu, u protivnom će se vratiti polovinu sume. U slučaju odustajanja dan pred akciju, vodič zadržava ceo iznos. Bez uplaćene sume prijava će biti nevažeća.